De Gemeente Amsterdam was, nadat we de foto-installatie hadden gerealiseerd voor de tentoonstelling ‘Designing Peace’ voor het Cooper Hewitt in New York, ook geïnteresseerd. Graag wilden ze op maar liefst drie locaties in Amsterdam, in de publieke ruimte, gratis en voor iedereen toegankelijk, Startblok Elzenhagen tonen. Dat vereiste een hufterproof presentatie, van een serie foto’s die iets kwetsbaars als relaties tussen bewoners wil tonen. Met ontwerpbureau MUST en Marcia Nolte gingen we aan de slag en het leverde weer een heel andere vorm op.
Ontwerpster Marcia Nolte, die eerder de relaties tussen bewoners fysiek maakte door in de foto’s te borduren en deze te verbinden met andere foto’s, legt nu het accent op een andere manier. Door ‘gespoten sjablonen’ over de afgebeelde bewoners te leggen, laat ze middels lijnen, die van de panelen over de stoep lopen, de onderlinge relaties/verbanden zien.
Op dit moment is de serie te zien aan de Westerdokdijk, vlakbij Amsterdam Centraal.
New Metropolis Nieuw West is een dependance van Pakhuis de Zwijger aan de Burgemeester Rendorpstraat in Amsterdam Slotermeer. Programmamaker Dorota Dabrowska benaderde mij met de vraag om werk uit Amsterdam Nieuw-West te exposeren.
Tijdens de vele uren die ik rond fietste en rondliep in Nieuw-West, ontwikkelde ik een zijspoor in mijn fotografie, die ik zelf ‘kleurenrijm’ noem. Het zijn deze foto’s, waarbij ik vooral reageer op de kleuren en vormen op straat en deze op één bepaald moment in evenwicht probeer te brengen, die komende weken te zien zijn in New Metropolis.
© Marcia Nolte
Afgelopen week (06.02.23) zijn 22 panelen geplaatst op het Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord! Het betreft de fototentoonstelling die MUST en ik maakten van Startblok Elzenhagen. Het Startblok is een woonplek voor 540 jongeren, waarvan de helft Nederlandse jongeren en de andere helft jonge vluchtelingen die net een verblijfsvergunning hebben gekregen (statushouders).
© Rufus de Vries
Wouter Veldhuis van ontwerpbureau MUST, daagde me uit om een serie buurtbanden te maken in de zes woonblokken. Aanvankelijk voor de expositie ‘Designing Peace’ in het Cooper Hewitt, hét designmuseum in New York. De Gemeente Amsterdam was echter ook geïnteresseerd en wilde de expositie op maar liefst drie locaties in Amsterdam tentoonstellen! Om het voor iedereen (gratis) toegankelijk te maken moesten we een vorm bedenken om, de kwetsbare installatie die in Amerika te zien is, in de publieke ruimte te tonen.
Photo © Matt Flynn, Smithsonian
Ontwerpster Marcia Nolte, die eerder de relaties tussen bewoners fysiek maakte door in de foto’s te borduren en deze te verbinden met andere foto’s, legt nu het accent op een andere manier. Door ‘gespoten sjablonen’ over de afgebeelde bewoners te leggen, laat ze middels lijnen, die van de panelen over de stoep lopen, de onderlinge verbanden zien.
© Rufus de Vries
De foto’s zijn op de locatie Buikslotermeerplein tot 2 maart te zien. Daarna zullen de foto’s ook te zien op de Ruyterkade in het centrum van Amsterdam tot 20 maart. Tot slot zal de tentoonstelling naast station BijlmerArenA in Amsterdam Zuid-Oost te zien zijn tot 11 april 2023.
© Rufus de Vries
Op maandagavond 13 februari 2023 vindt de avond ‘Een Goede Woonstart’ plaats in Pakhuis de Zwijger waar we de gemengde woonconcepten, zoals Startblok Elzenhagen, evalueren. De avond vangt aan om 20u00 in de IJzaal van Pakhuis de Zwijger. Met onder andere bewoner Ali, ontwerper Wouter Veldhuis, docent en onderzoeker Paula Smith, programmamedewerker bij Lieven de Key Myrthe Baaij, architect Pim Kother en initiatiefnemer van de Ontwikkelwerkplaats Gemengd Wonen, Maarten Davelaar. Welkom!
Op dinsdagavond 21 februari is er ook een dialoogavond op Startblok Elzenhagen zelf (J.H. Hisgenpad 572). Vanaf 19:30uur tot 20:00uur is er in de ruimte ”De Noordpool” gelegenheid voor een klein hapje en gaan we vanaf 20:00uur plenair met elkaar in gesprek onder leiding van Ismay Dotinga. Eveneens welkom!
Afgelopen jaar kwamen veel dingen, waar ik al lange tijd mee bezig ben, bij elkaar. Hierbij het laatste bericht in de serie van 8… Terugblik 2022 (8-8) Werkwijze. Om mijn werk samen te vatten bedacht ik een ondertitel voor LinkedIn:
fotograaf die onderzoekt, documenteert, scenes creëert en daarmee verhalen vertelt.
Die onderzoekende houding wordt ook gewaardeerd door opdrachtgevers. Voor o.a. Rijnboutt onderzocht ik bijvoorbeeld het onderwerp ‘de gezonde stad’ in mijn eigen woonplaats. Voor Open Kaart documenteerde ik o.a. hun proces. Voor Vollmer & Partners creëerde ik scenes met een toneelgroep uit Soest. En met de scenes van Startblok Elzenhagen kon ik het verhaal vertellen van hoe jonge vluchtelingen met een verblijfsvergunning samen leven met Nederlandse jongeren.
Tegelijk bedacht ik de basisvorm van de ruimtelijke presentatie en kon daarmee ook inzicht geven in het ontwerp. Het ontwerp is onder meer door MUST tot stand gekomen en dit ontwerpbureau was ook degene die mij benaderde voor de bijdrage aan de tentoonstelling ‘Designing Peace’.
Dit jaar kwamen daar twee opdrachtgevers bij die juist deze wijze van werken waardeerden. Met Jeroen Atteveld van Heren5 architecten maakte ik op deze manier het verhaal zichtbaar van een parkeergarage die je voor meerdere doeleinden kunt gebruiken.
Voor LIAG bezocht ik twee door hen ontworpen basisscholen om vervolgens aan de slag te gaan met de schetsen die ik daar maakte. Hiermee konden zowel de gefotografeerden als de nieuwe opdrachtgever worden betrokken bij het proces van fotograferen.
Tot slot. Dit jaar bestond Inbo 60 jaar! Om dit te vieren maakten ze een tentoonstelling. Daarvoor vroegen ze mij zes gerealiseerde projecten te fotograferen. Ook putten ze uit eerder werk waarbij ik ook vaak de boven genoemde werkwijze kon toepassen.
Rotterdam, Little-C, 60-jaar Inbo
Rotterdam, Little-C, 60 jaar Inbo
Tentoonstelling 60 jaar Inbo
Tentoonstelling 60 jaar Inbo
Amsterdam, De Wending, 60 jaar Inbo
Heereveen, Museum Belvedere, 60 jaar Inbo
Heereveen, Museum Belvedere, Inbo 60 jaar
Amsterdam, 900 Mahler, 60 jaar Inbo
Dronten, Gemeentehuis, Inbo 60 jaar
Amsterdam, tentoonstelling 60 jaar, Inbo 60 jaar
Magazine Inbo n.a.v. 60 jaar
Ik dank al mijn opdrachtgevers van het afgelopen jaar voor het vertrouwen en zie er naar uit om in 2023 weer samen te kunnen werken.
Ik grijp dit bericht tevens aan om je te attenderen op het onderzoek van Klasien Horstman. Zij is hoogleraar filosofie van de publieke gezondheidszorg aan de universiteit Maastricht.
Haar onderzoek viel me op door een kop in NRC: De snackbar heeft geen best imago, maar wel een belangrijke functie als ontmoetingspunt van de wijk, die schreef over haar 10-jarig onderzoek dat zij deed met haar collega Mare Knibbe. (08.12.2022)
Amsterdam 2020, uit de serie Buurtbanden A’dam Bos & Lommer (nr. 14-27)
Voor een andere opdrachtgever had ik net mijn eigen series ‘Buurtbanden’ van de afgelopen tien jaar geanalyseerd en een van de bevindingen was dat er in iedere serie een snackbar zat. Vandaar de link.
Amsterdam 2017, uit de serie Buurtbanden A’dam Noord (nr. 21-25)
Toen ik me verdiepte in het onderzoek van Horstman, bleek dat ze exact aanwijst wat ik de afgelopen tien jaar in buurtbanden probeer te laten zien: sociale relaties, sociale netwerken en sociale verbindingen. Horstman noemt die dingen als de kern van gezondheid! En ze doet daarbij een beroep op (stedelijk) ontwerpers: ‘je moet de publieke ruimte/omgeving zo inrichten dat het voor mensen makkelijker wordt een goed leven te leiden en een heel belangrijk onderdeel van gezondheid is dat je elkaar kunt ontmoeten’.
De publieke ruimte, dus de manier waarop je elkaar ontmoet en tegenkomt, op straat, in de bibliotheek of in bijvoorbeeld het park. Door verschillende ontwikkelingen komen mensen elkaar niet meer vanzelfsprekend tegen. Dat maakt de omgeving onveiliger, want we kennen niet meer iedereen. Daardoor voel je je minder vertrouwd met mensen, mensen in de buurt kunnen geen ‘bekende vreemden’ van je worden. Je bent minder geneigd mensen te vragen om hulp of aan te bieden. Het versterkt de individualisering en maakt sociale relaties heel schraal en dat is helemaal niet goed voor de gezondheid.’ (uit het TV-interview van de Limburgse omroep L1)
Amsterdam 2013, uit de serie Buurtbanden A’dam Slotervaart (nr. 01-27)
Het is natuurlijk altijd lekker om bevestigd te worden in je eigen observeringen, maar wat ik juist zo interessant vind, is dat Horstman exact de beroepsgroep aanspreekt waar ik na mijn series buurtbanden steeds meer mee in contact ben gekomen: ontwerpers. Zij denken na over en ontwerpen de publieke ruimte.
Horstman is gelukkig niet de enige die dit aangeeft. In een eerder post in 2019, haalde ik het advies van de Raad van Cultuur aan:
“Denk maar aan enorme maatschappelijke opgaven zoals de energietransitie, wateragenda, woningbouw, het milieu, maar ook aan sociale vraagstukken rondom eenzaamheid, veiligheid en maatschappelijke cohesie.” Daar liggen allemaal taken voor de ontwerpers. “Ontwerpen is veel meer dan alleen mooie vormgeving;
het is een manier van kijken en denken.”
En voor de overheid is dit zeker al een aandachtspunt, gezien de publicatie: ‘ruimte maken voor ontmoeting‘, waar ik o.a. deze foto voor maakte op de markt in Gouda.
Gouda, 2021, in opdracht van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving en College van Rijksadviseurs
Scenes spelen en fotograferen doe ik al sinds de serie ‘Familiebanden‘. Het is een manier om in één beeld meerdere lagen te tonen. Vereniging Deltametropool benaderde me voor een serie over werklocaties in Nederland. Later sloten het ministerie van Binnenlandse zaken en het ministerie van Economische zaken en Klimaat, aan bij deze opdracht.
Amsterdam, Wikkelhouse / Fiction Factory
In de serie foto’s moest duidelijk worden dat in grote anonieme werklocaties mensen werken, er producten worden gemaakt en deze onderdeel zijn van de kwaliteit van onze leefomgeving. Omdat deze plekken groeien, wordt er in het programma ‘Mooi Nederland‘ beleid gemaakt op ruimtelijk gebied. Om deze nieuwe aanpak te ondersteunen waren de verschillende partijen op zoek naar beelden op ooghoogte. We spraken af om scenes te creëren waarin het liefst verschillende lagen zichtbaar werden: het product, de mensen, het gebouw en de leefomgeving.
Eerder maakte ik het beeldessay ‘Werkt de stad?’ voor Rijnboutt. Deze serie was mede aanleiding voor deze opdracht en we gebruikten een voorbeeld uit deze serie ook om de verschillende lagen aan te wijzen.
Tilburg, Capi
Zutphen, Stadslogistiek
Om die laatste laag (leefomgeving) in één beeld zichtbaar te maken werd vaak lastig. Daarom maakte ik parallel aan de ‘werkscenes’ ook een serie ‘werklocaties’.
Zwolle, Wehkamp
Tilburg, Agristo
Op 29 november 2022 was er het debat: ‘Besteld’ waarin experts uit de logistiek en ruimtelijk ontwerp de rol en verschijningsvorm van logistiek opnieuw definieerden als update van het narratief ‘Nederland Distributieland’. Onder anderen Merten Nefs lichtte daar een deel van zijn onderzoek toe: Landscapes of trade. Zelf lichtte ik de fotoserie ‘werkscenes en werklocaties’ toe en werd bevraagd door Saskia van Stein. (zie foto onder)
Rotterdam / 29.11.2022 / Het Nieuwe instituut / Debat / Besteld / foto: vereniging Deltametropool
Vereniging Deltametropool laat een preview zien via: De doos, van binnenuit, XL werklandschappen in beeld. In maart verschijnt in het magazine De Blauwe Kamer een beeldessay van een combinatie van deze series. Daarna zal ik de serie ook publiceren op mijn eigen website.
Als er een onderwerp is dat ik steeds vaker tegen kom in mijn werk, dan is het wel collectief wonen. Aan de ene kant uit noodzaak vanuit het woningtekort en tegelijk als tegenreactie op de individualisering. Jurrian Arnold van Open Kaart architecten is bekend met collectief wonen.
Hij groeide op in een woongroep en woont inmiddels ook collectief in Delft. (boven imker, beneden bellend blauwe trui)
Hij is mede-initiator geweest van de tentoonstelling ‘Collectief wonen’ waarin 10 voorbeelden worden getoond die dat allemaal anders invullen en hoe daar waarde aangegeven kan worden. Het was tof om deze waarden te vatten in ‘een scene’ van elk van deze tien verschillende locaties in Delft die op deze tentoonstelling worden getoond.
I.s.m. Ineke Hulshof, Michiel Brouwer, mede mogelijk gemaakt door Delft Design.
Eerder fotografeerde ik projecten waar collectiviteit een onderdeel is van het wonen, vaak door collectieve ruimtes en een ontwerp waarbij je elkaar makkelijker ontmoet. Voorbeelden: de Knarrenhof in Zwolle en Gouda, Space-S in Eindhoven, Geworteld wonen in Rijswijk en het eerder genoemde Kas & Co in Utrecht, allen ontworpen door Inbo.
Zwolle, Knarrenhof
Gouda, Knarrenhof
Eindhoven, Space-S
Rijswijk, Geworteld Wonen
Utrecht, Kas & Co
De collectiviteit kan ook zitten in het gezamenlijke ontwerp maken met bewoners. De Klarenstraat is daar een goed voorbeeld van. Dit Collectief Particulier Opdrachtgeverschap brengt mensen, vooral aan de start, tot elkaar. Vaak heeft dit ook gevolgen voor de relaties onderling. Vanschagen architecten (Arjan Gooijer) was hier de architect.
Amsterdam, Klarenstraat
Amsterdam, Klarenstraat
Het is natuurlijk wel heel tof dat dit jaar in New York, in hét designmuseum Cooper Hewitt, op de tentoonstelling ‘Designing Peace’ het concept van Startblok Elzenhagen te zien is! En nog wel tot september 2023!
(foto’s Cooper Hewitt: © Dirk Verwoerd)
Wouter Veldhuis van ontwerpbureau MUST, daagde me uit om een serie buurtbanden te maken op Startblok Elzenhagen en een driedimensionale presentatie te bedenken voor de tentoonstelling. Een installatie waarin een beeld wordt gegeven van de woonplek, waar en hoe jonge vluchtelingen met een verblijfsvergunning samen leven met Nederlandse jongeren.
Photo © Matt Flynn, Smithsonian
Marcia Nolte voorzag de personages op de foto’s van een borduursel.
© Dirk Verwoerd
Via de geborduurde personages worden verbanden en relaties tussen personen op de foto’s ruimtelijk inzichtelijk gemaakt.
Photo © Matt Flynn, Smithsonian
Op dit moment zijn we, Wouter Veldhuis (MUST), Veerle Simons (MUST) Marcia Nolte en ik, de voorbereidingen aan het treffen voor exposities op drie plekken in Amsterdam. De Gemeente Amsterdam wil de foto’s graag tonen in de publieke ruimte. Daardoor kunnen we niet met (kwetsbare) draden werken, maar zullen de foto’s groot op bordbusters te zien zijn.
foto: Rufus de Vries
We kijken nog hoe we de verbanden tussen de bewoners mooi zichtbaar kunnen maken. Wordt vervolgt…
Kijk en lees meer via deze link. Dit alles werd mede mogelijk gemaakt door MUST, Stimuleringsfonds voor Creatieve Industrie en de Gemeente Amsterdam.
Toen Open Kaart mij benaderde om een klimaatadaptatie in de polder te verbeelden, grepen we deze casus aan om het idee van pre-enactments nog iets verder uit te bouwen. Naast dat we de toekomst gingen spelen met betrokkenen, zowel bewoners als professionals, voegden we nog iets toe. Om met de serie foto’s naderhand het hele verhaal te vertellen, zocht ik naar een manier om dit in beelden aan elkaar te koppelen. Daarbij greep ik terug op eerder vrij werk van ‘kleurenrijm’.
Meer informatie over dit project is te vinden via deze link. Direct de hele fotoserie zien? Dat kan hier.
Afgelopen jaar kwamen veel dingen, waar ik al lange tijd mee bezig ben, bij elkaar. Hierbij een serie van 8 berichten in de laatste dagen van dit jaar…
Amersfoort / Liendert / 2022
het eerste echte onderzoeksproject in Amersfoort (van mij;)). En wel in de wijken Liendert en het Hoefkwartier, waar op verschillende manieren wordt verdicht. Voor de Machinerie maakte ik een website om een plan toe te lichten en deze werd gehonoreerd. De website heet www.verdichtenverlichten.nl
Amersfoort / Liendert / 2022
Amersfoort / het Hoefkwartier / 2022
Amersfoort / Liendert / 2022
Amersfoort / het Hoefkwartier / 2022
Amersfoort / Liendert / 2022
Amersfoort / het Hoefkwartier / 2022
Amersfoort / Liendert / 2022