PRESENTATIE 19 april 2024 / 16:30uur / Theater van Deyssel / Lodewijk van Deysselstraat 91 / Amsterdam / opgeven via: tvd@frascatitheater.nl 

Bijna een jaar geleden werd ik door een architectenbureau benaderd. Ze belden of ik mee wilde doen met een tender voor het ontwerp van meerdere woonblokken in een buurt in Amsterdam.

Het is een buurt in Amsterdam Nieuw-West, het stadsdeel dat ik lange tijd documenteerde. Later bleek dat ik eerder ook had gewerkt voor het bureau die het stedebouwkundig plan had gemaakt. Ook had ik wel eens voor de opdrachtgever van al deze partijen, woningcorporatie Rochdale, gewerkt. De corporatie heeft in deze buurt 1250 van 1410 woningen en wil naast sloop en renovatie, de komende jaren nog 700! woningen toevoegen. Toen kreeg ik het idee dat ik het breder moest aanvliegen dan enkel de vraag van het architectenbureau.

Binnentuin in 2009 / project ‘De kok, de kweker, zijn vrouw en hun buurman’ / Sloveense kunstenares Marjetica Potrč / Stedelijk in de stad 

In het voorjaar van 2023 ging ik aantal keren naar de buurt toe om foto’s te maken. Ik maakte ook opnieuw kennis met Cascoland. Ik kende dit kunstenaarscollectief uit een eerdere buurt waar ze werkten. Inmiddels waren de trekkers van dit collectief in de betreffende buurt gaan werken én wonen! Ze werken er inmiddels al een paar jaar en hun werk is zeer boeiend en inspirerend. In de situatie van de bewoners herken ik me. Eerder woonde ik zelf in een vergelijkbare buurt. In een woning van een corporatie én in een buurt die verdichtte.

Omdat Cascoland zeer intensief bezig is in de wijk, wilde ik ‘het aanvliegen’ in overleg met hen doen. Dit deed ik los van de opdracht van het architectenbureau en de woningcorporatie. Wel bracht ik hen op de hoogte van mijn ideeën. Cascoland heeft in deze buurt, op uitnodiging van woningcorporatie, een reeks winkelpandjes en de publieke ruimte opnieuw geactiveerd, in zeer nauwe samenwerking met buurtbewoners. Sterker nog, buurtbewoners kregen de mogelijkheid hun eigen onderneming te starten in deze winkelpandjes.

Amsterdam, 24 mei 2012, zoon op balkon Amsterdam Slotervaart

Zelf woon ik niet in de buurt. Ik heb Cascoland letterlijk gevraagd of ik met mijn werkwijze iets toe te voegen had? Immers, zelf wonen in het gebied waar je werkt, veel intensiever krijg je het niet. Toch was er direct één ding waarvan ze het idee hadden dat dit iets kon toevoegen en ze hadden ook een concreet kader om met een relatief klein onderdeel aan de slag te gaan. Ook Cascoland is constant bezig met netwerken van mensen in de buurt. Dit zichtbaar maken is en blijft echter lastig. Om dit zichtbaar te maken, zouden de drie winkelpandjes, die binnenkort zouden worden gesloten i.v.m. renovatie, een kader bieden. ‘Zou je die netwerken die daar nu zijn of zijn ontstaan in beeld kunnen brengen’? Het leek mij een te behappen vraag en het bood mij de kans om concreet aan de slag te gaan. Ondertussen hield ik contact met het architectenbureau (de tender was inmiddels gewonnen) en maakte kennis met de andere architectenbureau’s die in het gebied ontwerpen.

Op eigen initiatief startte ik dit onderzoek. Ik sprak de ene na de andere bewoner en winkelier en dronk koffie bij Wil, soep bij René, thee bij Belaid en ondertussen liep ik Khadija bijna letterlijk tegen het lijf in de Lodewijk van Deysselstraat. En Khadija is de aanleiding dat ik je nu kan uitnodigen.

Khadija programmeert en ontwikkelt producties en podiumactiviteiten voor Theater van Deyssel, eveneens aanwezig in één van de winkelpandjes. Het is een dependance van het Frascati theater. Zij hebben hun programmalijn De (on)vertelde stad. De (on) vertelde stad ontgint de nog onbekende verhalen van Amsterdam. Het bevraagt, onthult en verbeeldt, en schrijft zo de gedeelde verhalen voor een een verdeelde stad, aldus Frascati. Theater van Deyssel maakte ook budget vrij om mijn onderzoek deels te bekostigen en nu dus te presenteren!

Hiermee kan dit onderzoek en deze serie foto’s op zicht zelf staan. Tegelijk sluit het ook aan bij de vraag van de architecten naar de overgangen van privé naar openbaar in de toekomst. In de serie foto’s gaat het ook over dit onderwerp en hoe gelaagd dat is. De waarde van elkaar zien en tegelijk ook de waarde van het niet direct elkaar kunnen zien.

Tot slot kunnen het onderzoek en de serie foto’s een aanzet zijn om de waarden van relaties en netwerken en bijbehorende structuren in de buurt verder zichtbaar te maken en te cultiveren in de ontwerpopgaven van een buurt waar bij fors wordt verdicht.

PRESENTATIE 19 april 2024 / 16:30uur / Theater van Deyssel / Lodewijk van Deysselstraat 91 / Amsterdam / opgeven via: tvd@frascatitheater.nl