Ik grijp dit bericht tevens aan om je te attenderen op het onderzoek van Klasien Horstman. Zij is hoogleraar filosofie van de publieke gezondheidszorg aan de universiteit Maastricht.

Haar onderzoek viel me op door een kop in NRC: De snackbar heeft geen best imago, maar wel een belangrijke functie als ontmoetingspunt van de wijk, die schreef over haar 10-jarig onderzoek dat zij deed met haar collega Mare Knibbe. (08.12.2022)

Amsterdam 2020, uit de serie Buurtbanden A’dam Bos & Lommer (nr. 14-27)

Voor een andere opdrachtgever had ik net mijn eigen series ‘Buurtbanden’ van de afgelopen tien jaar geanalyseerd en een van de bevindingen was dat er in iedere serie een snackbar zat. Vandaar de link.

Amsterdam 2017, uit de serie Buurtbanden A’dam Noord (nr. 21-25)

Toen ik me verdiepte in het onderzoek van Horstman, bleek dat ze exact aanwijst wat ik de afgelopen tien jaar in buurtbanden probeer te laten zien: sociale relaties, sociale netwerken en sociale verbindingen. Horstman noemt die dingen als de kern van gezondheid! En ze doet daarbij een beroep op (stedelijk) ontwerpers: ‘je moet de publieke ruimte/omgeving zo inrichten dat het voor mensen makkelijker wordt een goed leven te leiden en een heel belangrijk onderdeel van gezondheid is dat je elkaar kunt ontmoeten’.

De publieke ruimte, dus de manier waarop je elkaar ontmoet en tegenkomt, op straat, in de bibliotheek of in bijvoorbeeld het park. Door verschillende ontwikkelingen komen mensen elkaar niet meer vanzelfsprekend tegen. Dat maakt de omgeving onveiliger, want we kennen niet meer iedereen. Daardoor voel je je minder vertrouwd met mensen, mensen in de buurt kunnen geen ‘bekende vreemden’ van je worden. Je bent minder geneigd mensen te vragen om hulp of aan te bieden. Het versterkt de individualisering en maakt sociale relaties heel schraal en dat is helemaal niet goed voor de gezondheid.’ (uit het TV-interview van de Limburgse  omroep L1)

Amsterdam 2013, uit de serie Buurtbanden A’dam Slotervaart (nr. 01-27)

Het is natuurlijk altijd lekker om bevestigd te worden in je eigen observeringen, maar wat ik juist zo interessant vind, is dat Horstman exact de beroepsgroep aanspreekt waar ik na mijn series buurtbanden steeds meer mee in contact ben gekomen: ontwerpers. Zij denken na over en ontwerpen de publieke ruimte.

Horstman is gelukkig niet de enige die dit aangeeft. In een eerder post in 2019, haalde ik het advies van de Raad van Cultuur aan:

“Denk maar aan enorme maatschappelijke opgaven zoals de energietransitie, wateragenda, woningbouw, het milieu, maar ook aan sociale vraagstukken rondom eenzaamheid, veiligheid en maatschappelijke cohesie.” Daar liggen allemaal taken voor de ontwerpers. “Ontwerpen is veel meer dan alleen mooie vormgeving;